Sinds 2016 ben ik getuige geweest van de opkomst van het fenomeen APF oftewel ‘Algemeen Pensioenfonds’. Ik heb de meeste APFen (veelal ‘in oprichting’ en nog zonder bestuur) ontmoet en beoordeeld in 2016. Onlangs heb ik nogmaals een APF ‘beauty-parade’ mogen meemaken. Om eerlijk te zijn ben ik positief verrast door de enorme progressie die de meeste APFen hebben laten zien. Tegelijkertijd lijkt de APF markt nu al te consolideren. Twee jaar geleden zijn zes commerciële APFen opgericht. De afgelopen weken is duidelijk geworden dat VOLO (opgericht voor PGGM) en het Delta Lloyd APF worden afgebouwd. Centraal Beheer APF, De Nationale APF, Het Nederlandse Pensioenfonds en STAP strijden nu tenminste voor hun ‘fair share’ van de markt.

Ondanks alle scepsis die nog regelmatig wordt geuit door fondsbestuurder maar ook adviseurs over APFen kan inmiddels worden gesproken over een succesvolle introductie van deze uitvoeringsvorm. Alle vier resterende APFen hebben een bepaalde mate van marktsucces gerealiseerd.

Het lijkt erop dat APFen een waardevol alternatief zijn voor pensioenfondsen die niet toekomstbestendig zijn en zich willen aansluiten bij een groter collectief. Vergeleken met verzekeraars, bedrijfstakpensioenfonds alsmede de ‘België Route’ biedt het APF zeker onderscheidende kenmerken. Met name voor grotere pensioenfondsen biedt een ‘eigen kring’ de mogelijkheid om te profiteren van de schaalvoordelen van een APF met behoud van invloed middels een eigen Belanghebbendenorgaan.

Het ligt voor de hand dat consolidatie van het aantal pensioenfondsen de komende jaren verder doorzet. Juist omdat de resterende fondsen gemiddeld genomen groter zijn dan de fondsen die laatste jaren zijn opgeheven zal het consolidatietempo wellicht afvlakken. Voor grotere fondsen die twijfelen over hun toekomstbestendigheid zijn de schaalvoordelen van een APF minder overtuigend dan voor kleine fondsen. Zeker interessant om te zien hoe deze afweging uitpakt voor fondsen met een belegd vermogen van € 1 mlrd. en hoger.

Marien de Lint – Managing Partner Corporate Pension Architects en lid RvT pensioenfonds ANWB

19 oktober 2018